เพียโซ (piezo) เป็นอุปกรณ์อีเลคทรอนิคส์ประเภทหนึ่ง มาจากภาษากรีกที่แปลว่าบีบอัด หรือ กด ทำมาจากแผ่นโลหะ เซรามิคหรือวัตถุธรรมชาติหรือสังเคราะห์ เช่น แร่ควอร์ทซ์ แร่ทัวร์มารีน ส่วนวัสดุสังเคราะห์ได้แก่ เลดเซอร์โคเนียมไททาเนต (Lead zirconia titanate) ซึ่งนิยมเรียกว่า PZT เลดไททาเนต เซอร์โคเนต (Lead titanate zirconate) และแบเรียมไททาเนต (Barium titanate) Piezoelectric ถูกนำมาใช้ในการแพทย์และทำเป็นเซนเซอร์ตรวจวัดการกด สั่น แรงดัน หลักการคือสามารถเปลี่ยนปฎิกิริยาแรงสั่นสะเทือนของตัวเพียโซให้เป็นพลังงานไฟฟ้าได้ หลักการตรงกันข้ามถ้าป้อนกระแสเข้าไป ตัวเพียโซเองก็จะเกิดการสั่นสะเทือนขึ้น ยกตัวอย่างเช่น ลำโพงเพียโซ ซึ่งนิยมนำมาใช้ในอุกรณ์ไฟฟ้า อีเลคทรอนิคส์ทั่วๆ ไป อย่างเช่น เป็นลำโพงบัซเซอร์ ลำโพงทวีตเตอร์ ใช้ในโทรศัพท์มือถือ เครื่องเล่นเกมส์ หรือแม้กระทั่งการ์ดอวยพร (ที่เปิดแล้วมีเพลงบรรเลง)
หลักการนี่เองผมได้ทดลองนำมาทำเป็นตัวรับสัญญาณเสียงจากกีตาร์โปร่ง โดยนำมาแปะไว้บนตัวกีตาร์ เพื่อรับแรงสั่นสะเทือนเวลาเล่นกีตาร์ โดยต่อเข้าไปยังแอมป์ ปรากฎว่าได้ผลดี เมื่อเกือบ 20 ปีก่อนผมได้นำมาใช้ในการเล่นดนตรีในโบสถ์และออกค่ายต่างๆ (เนื่องจากพกพาติดตัวได้ง่าย) สุดท้ายต้องติดตั้งลงในตัวกีตาร์แล้วต่อ Vollume และ Tone (เนื่องจากเสียงที่ออกมาจะมีเสียงค่อนข้างแหลม ใส จึงต้องต่อชุด Tone เสียง Bass ไว้ และรองแผ่นเพียโซด้วยเทปกาวสองหน้าอีกชั้นหนึ่ง เพื่อลดการสั่นสะเทือนโดยตรงของหน้าไม้ตัวกีตาร์) เสียงที่ออกมาจึงค่อนข้างนุ่มและเป็นธรรมชาติของกีตาร์โปร่งมากขึ้น
หลังจากนั้นมาอีกหลายปีก็เห็นมีกีตาร์ประเภทติดเพียโซออกมาขายกันเกร่อ ราคาค่อนข้างแพง แต่ยังไงๆ เราเองมันก็เป็นทั้งนักดนตรีและนักอีเลคทรอนิคส์อยู่แล้ว มาฝึกทำเองเสียเงินไม่ถึงร้อยบาท มันก็คุ้มสุดๆ มาดูวิธีการทำกันนะครับ...
อุปกรณ์
1. ลำโพงเพียโซ 1 แผ่น (เรียกว่าแผ่นจริงๆ เพราะมันแบนและบางมาก) ซื้อจากร้านอีเลคทรอนิคส์ทั่วๆ ไป มีขายเป็นถุงก็มี เลือกเอาแบบแผ่นใหญ่ๆ หน่อย (เล็กไปเสียงจะออกแหลม) หาไม่ได้ก็แกะจากการ์ด ส.ค.ส. หรือการ์ดอวยพรวันเกิดเรา (แบบมีเสียงเพลง) นั่นแหละ แกะเอาแผ่นพลาสติคที่ครอบไว้ออก เอาเฉพาะแผ่นลำโพง
2. กาวแท่ง (เอาไว้หยอดปิดทับที่บัดกรีกับสายไฟไม่ให้หลุดง่าย เพราะแผ่นเพลตมันบางมาก)
3. แจ๊ค (แล้วแต่สะดวก) สายไฟ เครื่องมือช่าง เช่น หัวแร้ง ฯลฯ
ดูภาพแล้วทำตาม
วงจรโทนสำหรับปรับเสียงครับ
ใครมีไอเดียเจ๋งๆ ในการประกอบก็แบ่งแชร์กันนะครับ
ขอให้โชคดี
Tee Tharadon 22-07-2013 Udonthani
คือผมอยากสอบถามเกี่ยวกับpiezoครับ คือผมกำลังทำการทดลองบางอย่างเกี่ยวกับ แท่งpeizo อยู่ อยากทราบว่าถ้าจะต่อสายไฟเข้ากับแท่งpiezoนิ เราเอามาบัดกรีแปะติดกับแท่งpiezoได้เลยใช่ไหมครับ หรือว่าต้องมีวงจรอะไรเพิ่มเข้ามาด้วย ขอบคุณครับ
ตอบลบถ้าจะต่อสายไฟเข้ากับแท่งpiezoนิ เราเอามาบัดกรีแปะติดกับแท่งpiezoได้เลยใช่ไหมครับ
ตอบลบตอบ..ปกติก็เป็นแบบที่ถามครับ..คือต่อสายไฟติดกับตัว piezo เลย
ขอเบอร์ร้านที่รับติดตั้งด้วยครับ
ตอบลบขอเบอร์ร้านที่รับติดตั้งด้วยครับ
ตอบลบ